Yok edilen dayanışma: Yazko

Yazko (Yazarlar ve Çevirmenler Yayın Üretimi Kooperatifi), sahaf gezenlerin bolca gördüğü çoğunluğu mavi-beyaz kapaklı kitapları ile bilinir. Türkiye'deki yayıncılığa yönelik kurulmuş bir kooperatiftir.

Yazko'nun Öyküsü
Erol Toy
İstanbul, 2007

"... 1979 İran devriminin petrolü millileştirmesi, o günün dünyasında derin bir ekonomik bunalımın tetikçisi olmuş (...) Irak'ın Batılı süperlere dayanarak İran'a saldırması bunalımı büsbütün yoğunlaştırmıştı.... Ondan önce varili 9 dolardan işlem gören petrolün fiyatı bir anda 24 dolara fırlamıştı."*

Bunlara ek olarak Türkiye'nin özellikle ABD ile yaşadığı uzlaşmazlıklar sonucu uğradığı kısmi ambargo kitap yayıncılığının ham maddesi olan kağıt fiyatlarının abartılı artışını getirmiş ve kitap yayıncılığı durma noktasına geldiği gibi yazarlar da kitaplarını yayınlanacak bir yayınevi bulamamışlardır.

Yako kitaplarından
Erol Toy'un İmparator'u

Bunun üzerine Erol Toy ve Mustafa Kemal Ağaoğlu öncülüğünde kurulan Yazko dayanışması kitap yayıncılığını yeniden canlandırmış. Kısa bir süre sonra gelen 12 Eylül Askeri darbesi ile kooperatife olan ilgi artmış öncesinde oluşan çevre halkası genişlemiş ve yayıncılığını güçlü bir şekilde devam edebilmiştir. Darbeci askerlerin düşman gördükleri kitaplar, dergiler ve gazetelerin sırası ile kapatılmasına, ağır cezalara maruz kalmasının ceremesini Yazko'da fazlası ile çekmiş. Özellikle haftalık olarak çıkardığı Somut kimi sorunların başlangıcı olduğu gibi kooperatifin ekonomisine yardımda bulunmuş. Dönemin 'yeni' muhalif dili ile başladığı yolu öğrendiği dil ile devam etmiş haftalık Somut ve dolayısı ile Yazko sıkıyönetim komutanlarının dikkatine mazhar olmuşlardır.**

Yazko Edebiyat  dergisi
1. sayısı 3. baskısı

Bu kadar baskıya rağmen okuyucusu Yazko'yu yayınladığı her kitap ve dergisinde okuyucuların yoğun desteği ile karşılaşmıştır. Bugün neredeyse eser haldeki dayanışma darbecilerin sürekli hedefinde olmuştur.

Yazko - Felsefe Yazıları dergisi

Arkalarında sorun olacak hiç bir pürüz ve yasal boşluk bırakmak istemyen darbeilerin hedefindeki Yazko ayakta kalabilmiştir.

Yazko'nun şiir kitaplarından
Kemal Özer'in
Sende Katılmalısın Yaşamı Savunmaya

Ama bu seferde darbe sonrası darbecilerin adamı ve demokrasi kahramanı Özal ve partisinin kimi milletvekillerinin ilgisine mazhar olmuşlardır.

"Bütün olanlara karşın mekan sorununu çözen Yazko sekinci yaşını kutlamaya hazırlanıyordu. Seksenl yılların sonuna gelinmiş... Ve bu olanakla coşkusu yeniden yükselmişti.
Heyhat!
O yılın son pazarında ANAP'ın.. Sonraki dönemde Refahyol... Şimdi de AKP hükumetlerinde bakan ve milletvekilli olan İsmail Kahraman, Ali Coşkun, Kemal Unakıtan, Azmi Ateş, Hamza Albayrak, Resul Tosun, Mahmut Özyol ve benzerleri Nakşi, Nurcu, muhafazakar, demokrat(!), pek çok müslüman kardeşimizle... Her dönemde etkin ve yetkin "Rufailerin," kurduğu "Birlik Vakfı..." (...)
Nasıl ayarlamışlarsa... Külliyeyi bir cuma günü devralmışlar... İzleyen Pazar günü, yarım yüzyılın "tahsis" sahibi "Muallimler Birliği"ne dahi haber vermeden... İstanbul polisinin olağanüstü "cehdiyle," onlarınki de içinde medresede ne varsa devşirilip "imha edilmesini" sağlayarak, "cihadını tamama erdirmiştir!..."..."*

Darbecilerin, sıkıyönetim komutanlıklarının yapamadığını; bugünün duruma göre ya ezik ya da mağrur demokratı oynayanları yapmıştır.

Yazko'nun şiir kitaplarından
İ. Berk'in Kitapların Kitabı

______________ 

* Yazko'nun Öyküsü; Erol Toy; Yaz Yayınları; İstanbul; 2007 

** Bu arada kimi yazar, kitapçı ve yayıncı arasında dedikoduya sebep olan; kanser hastası şair Hasan Hüseyin Korkmazgil için toplanan paranın Erol Toy tarafından iç-edildiği iddiası da yanıtlanmış. Açıkçası hiç inandırıcı gelmeyen dedikoduya karşı düşüncemi destekliyor. Her an kullanılabileceği fikri ile hafta sonları Yazko kasasında tutulan hafta içi bankaya yatırılan para bir pazartesi sabahı erkenden gelen maliyeciler tarafından borç sebebi ile götürülmüştür. Yoksa kitap yazan tanınan bilinen bir insanın bu işe kalkışmayacak kadar sonuçlarını düşünecek zekaya ve deneyime sahiptir.

Yazko'nun haftalık Somut dergisi